Bezpieczeństwo pacjentów jest najwyższą wartością dla Grupy Gedeon Richter, dlatego przykładamy ogromną wagę do kwestii bezpieczeństwa pacjentów poprzez monitorowanie informacji dotyczących działań niepożądanych, które wystąpiły w trakcie farmakoterapii.
lekalert@grodzisk.rgnet.org
rzecznik@gedeonrichter.com.pl
Lekarze zalecają przyjmowanie witaminy D wszystkim osobom bez względu na wiek i płeć od września do kwietnia. W tym okresie ilość docierających do nas promieni słonecznych jest zbyt niska, a co za tym idzie, synteza witaminy D w skórze jest niewystarczająca. Co w takim razie z sezonem letnim, kiedy cieszysz się dłuższymi dniami i więcej czasu spędzasz na zewnątrz? Czy wtedy nie musisz martwić się o niedobór witaminy D? W tym artykule odpowiemy na wszystkie nurtujące Cię pytania dotyczące m.in. tego, na co jest witamina D, ile witaminy D dziennie powinniśmy zażywać, a także, jak przyjmować witaminę D3.
Z tekstu dowiesz się:
Witamina D to chemiczne związki steroidowe, które są rozpuszczalne w tłuszczach. Zalicza się do nich:
Witamina D2 znajduje się głównie w grzybach i drożdżach, z kolei witamina D3 pochodzi w większości z produktów zwierzęcych. Witamina D3 jest syntetyzowana z prowitaminy (7- dehydrocholesterolu) obecnej w skórze pod wpływem promieni słonecznych.
Suplementacja witaminy D odgrywa istotną rolę w utrzymaniu zdrowia i dobrego samopoczucia. Jest ona nie tylko ważna dla kości, ale także wpływa na wiele innych procesów w Twoim organizmie. Dowiedz się, czy masz niedobór witaminy D3, kiedy brać ją najlepiej, a także poznaj korzyści, jakie daje witamina od słońca!
Zastanawiasz się, za co odpowiada witamina D3? Już śpieszymy z odpowiedzią! Na co dzień pełni ona wiele istotnych funkcji i ma nieoceniony wpływ na nasz organizm. Przede wszystkim pomaga w prawidłowym wchłanianiu wapnia i fosforu, co jest niezbędne dla utrzymania zdrowych kości i zębów. Dodatkowo witamina D odgrywa rolę w regulacji układu odpornościowego oraz pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu mięśni.
Ponadto ma ona również znaczenie dla procesów zapalnych w organizmie, może mieć pozytywny wpływ na układ krążenia, a także odgrywa rolę w zapobieganiu niektórym chorobom przewlekłym, takim jak osteoporoza, cukrzyca czy choroby autoimmunologiczne[1]
Witamina D – gdzie występuje? Zastanawia Cię kwestia, gdzie jest witamina D? Jest ona obecna naturalnie w niewielu pokarmach. Jednymi z naturalnych źródeł są bogate w olej ryby i jaja oraz niektóre gatunki grzybów[2].
Późną wiosną i latem, gdy nasłonecznienie jest większe, a dni dłuższe teoretycznie możesz liczyć na to, że dzienna dawka witaminy D zostanie zapewniona przez syntezę skórną. Polega ona na przemianie pod wpływem promieniowania ultrafioletowego obecnej w skórze prowitaminy D w aktywną biologicznie witaminę. Warunkiem jest codzienne, trwające co najmniej 15 minut, w godzinach między 10 a 15 przebywanie na świeżym powietrzu z odsłoniętą twarzą, nogami i przedramionami. Szacuje się, że krótka dzienna ekspozycja odpowiada spożyciu 200 jednostek witaminy D.
Jednakże długość ekspozycji dziennej potrzebnej do uzyskania ekwiwalentu światła słonecznego dla doustnej suplementacji witaminy D jest trudna do określenia dla poszczególnej osoby, gdyż zależy od
Ponadto światło słoneczne powoduje wytwarzanie melaniny, co z kolei obniża produkcję syntezy witaminy D3 w skórze[3]
U osób młodych i zdrowych, według zaleceń specjalistów, w miesiącach letnich suplementacja nie jest konieczna. Istotne jest, że posmarowanie skóry filtrem SPF 10 zatrzymuje prawie 99% promieniowania UV i praktycznie całkowicie hamuje skórną syntezę witaminy D[4]. Jednak dermatolodzy zalecają używanie kosmetyków przeciwsłonecznych nie tylko na plaży, ale codziennie i to już od rana. To dlatego, że ultrafiolet przyspiesza starzenie skóry i powoduje powstawanie przebarwień, ale przede wszystkim zwiększa ryzyko raka skóry.
Warto zatem się zastanowić czy rzeczywiście latem spędzasz w słońcu codziennie choćby kwadrans. Wiele osób, przemieszczając się samochodem pomiędzy garażem, biurem czy galerią handlową, nie ma kontaktu ze słońcem. Tym osobom lekarz może zalecić przyjmowanie np. witaminy D 2000 jednostek także w okresie letnim.
Przeczytaj też: Obniżona odporność
Lekarze zwracają uwagę, że u dzieci i młodzieży z powodu intensywnego wzrostu i rozwoju kośćca istnieje zwiększone zapotrzebowanie na witaminę D. Ponadto u kobiet w ciąży wymagana jest również suplementacja witaminą D w celu zapewnienia prawidłowego rozwoju płodu[5].
Niedobór witaminy D jest jednym z ważnych czynników ryzyka rozwoju powikłań ciążowych związanych z zaburzeniami wzrastania wewnątrzmacicznego płodu, stanu przedrzucawkowego oraz cukrzycy ciążowej[6]. Niedobory witaminy D mogą również występować u dojrzałych kobiet po menopauzie. Suplementacja wapniem i witaminą D redukuje postmenopauzalny bądź związany z wiekiem spadek masy kostnej oraz ryzyko złamań kości[7]. Podobnie jest w przypadku osób otyłych, które mają znacznie większe zapotrzebowanie na witaminę D oraz seniorów, u których wraz z wiekiem obniża się zarówno zawartość w skórze prowitaminy D, jak i wchłanianie z przewodu pokarmowego. Dlatego osoby otyłe i seniorzy powinni ją suplementować przez cały rok[8]. Po konsultacji z lekarzem odpowie on na pytanie, ile brać witaminy D.
Przebywanie na słońcu może nie zapewniać odpowiedniej dawki witaminy D także osobom chorym na choroby wątroby i nerek (m.in. marskość wątroby, problemy z wydzielaniem żółci, niewydolność nerek). Wymienione schorzenia mogą zaburzać metabolizm witaminy D i przyczyniać się do jej niedoborów, nawet gdy przebywamy na słońcu i stosujemy suplementację. Te osoby powinny zażywać witaminę D jako lek zawierający jej aktywne postacie[9].
Warto też wziąć pod uwagę fakt, że nawet osoby pozornie całkowicie zdrowe nie zawsze są w stanie prawidłowo metabolizować witaminę D. Część populacji posiada zmutowany gen VDR, który koduje ludzki receptor witaminy D, jego mutacja powoduje defekt receptora witaminy D, a to negatywnie wpływa na metabolizm tej witaminy w organizmie. Schorzeniem związanym z defektem receptora VDR jest między innymi krzywica oporna na witaminę D typu II, spowodowana mutacjami genu VDR[10].
By mieć pewność, że organizm ma pod dostatkiem witaminy D, należy oznaczyć w surowicy krwi stężenie metabolitu 25-OH-D. Związek ten to kalcyfediol, jeden z metabolitów witaminy D, jest on najbardziej miarodajnym wskaźnikiem jej stężenia w organizmie. Specjalista przekaże Ci informację o tym, ile jednostek witaminy D powinieneś zażywać. W przypadku jej niedoboru (wynik poniżej 30 ng/ml) trzeba poprosić lekarza o szczegółowe zalecenia dotyczące suplementacji[11]. Może być to np. witamina D3 2000 jednostek.
Przeczytaj też: Ostrożnie z dziurawcem
Zastanawiasz się, jaka dawka witaminy D3 będzie dla Ciebie odpowiednia? Ważne jest skonsultowanie się z lekarzem przed rozpoczęciem suplementacji, aby uwzględnić Twoje indywidualne czynniki zdrowotne. Lekarz wie, jak obliczyć dawkę witaminy D3. Przeprowadzi on badanie jej poziomu we krwi i dostosuje ją pod Ciebie.
Dawkowanie witaminy D3 zależy od wielu czynników, takich jak wiek, płeć, stan zdrowia i indywidualne potrzeby organizmu. Zwykle zalecana dzienna dawka witaminy D3 dla osób dorosłych wynosi od 600 do 800 IU (jednostek międzynarodowych), jednak istnieją wspomniane wcześniej sytuacje, w których dawkowanie witaminy D3 może zostać zwiększone. Zdarza się, że lekarze wypisują lek na receptę taki jak np. witamina D 20 000 jednostek dla osób, u których jej poziom jest skrajnie niski.
Przeczytaj też: Prawidłowa dieta a infekcje
Nie wiesz, jak zażywać witaminę D3? Najlepiej przyjmować ją zgodnie z zaleceniami lekarza lub według informacji podanych na opakowaniu suplementu. Ogólnie zaleca się brać ją podczas posiłku, ponieważ jest lepiej wchłaniana w obecności tłuszczu. Nie należy przekraczać maksymalnej dawki witaminy D bez konsultacji z lekarzem, ponieważ jej nadmiar może prowadzić do toksyczności[12].
Poprzez ekspozycję słoneczną możesz naturalnie zwiększyć poziom witaminy D. Kiedy brać z kolei suplementy, aby uzyskać najlepsze efekty? Rano czy wieczorem? Jeśli nurtuje Cię kwestia, o jakiej porze brać witaminę D, nie ma ściśle określonego czasu. Możesz zażywać ją zarówno rano, jak i wieczorem, w zależności od Twoich preferencji i harmonogramu codziennych czynności[13].
Witamina D3 jest ogólnie uważana za bezpieczną, ale jak każdy suplement, może wiązać się z pewnymi skutkami ubocznymi w przypadku nadmiernego spożycia.
Przedawkowanie witaminy D3 może prowadzić do nadmiernego wchłaniania wapnia i fosforu, co skutkuje hiperkalcemią. Jej objawy to zazwyczaj nudności, wymioty, ból mięśni, osłabienie, ból głowy oraz problemy z nerkami i układem sercowo-naczyniowym[14]
[1] Karmańska A. Wielokierunkowe działanie witaminy D. Online: https://wydawnictwo.umed.pl/wp-content/uploads/2021/12/MONOGRAFIA_12_2021.pdf. Dostęp: 10.07.2023.
[2] Jw.
[3] Bomba-Opoń D. i wsp. Suplementacja witaminy D w położnictwie i ginekologii. „Ginekologia i Perinatologia Praktyczna” 2016, nr 1, s. 20-29. Online: https://journals.viamedica.pl/ginekologia_perinatologia_prakt/article/view/47398. Dostęp: 10.07.2023.
[4] Koblańska M. Witamina D – artykuł przeglądowy. Online: https://www.termedia.pl/poz/Witamina-D-artykul-przegladowy,29159.html. Dostęp: 10.07.2023.
[5] Jw.
[6] Bomba-Opoń D. i wsp. Suplementacja witaminy D…, s. 20-29.
[7] Knapik J.J, Reynolds K., Hoedebecke K.L. Stress fractures: etiology, epidemiology, diagnosis, treatment, and prevention. „J.Spec. Oper. Med.” 2017, nr 17 (2), s. 120-130. Online: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28599045/. Dostęp: 10.07.2023.
[8] Rusińska A., Płudowski P., Walczak M. i wsp. Zasady suplementacji i leczenia witaminą D – nowelizacja 2018. „Postępy Neonatologii” 2018, nr 24 (1), s. 1-24. Online: https://ptmr.info.pl/wp-content/uploads/2020/09/Zasady-suplementacji-i-leczenia-witamina-D-%E2%80%93-nowelizacja-2018-r.-2018.pdf. Dostęp: 10.07.2023.
[9] Jw.
[10] Wikipedia. Receptor witaminy D. Online: https://pl.wikipedia.org/wiki/Receptor_witaminy_D. Dostęp: 10.07.2023.
[11] Koblańska M. Witamina D – artykuł przeglądowy. Online: https://www.termedia.pl/poz/Witamina-D-artykul-przegladowy,29159.html. Dostęp: 10.07.2023.
[12] Konieczna A. Witamina D – rola w organizmie, objawy niedoboru, suplementacja. Online: https://upacjenta.pl/poradnik/jaka-role-w-organizmie-pelni-witamina-d. Dostęp: 10.07.2023.
[13] Jw.
[14] Słomiak K. Czym grozi przedawkowanie witaminy D? Online: https://www.doz.pl/czytelnia/a14862-Czym_grozi_przedawkowanie_witaminy_D. Dostęp: 10.07.2023.