Witamina D – czy latem też należy ją suplementować?

Od października do kwietnia lekarze zalecają suplementację witaminy D wszystkim, bez względu na wiek i płeć, bo gdy słońca jest za mało nie jest ona wytwarzana w skórze. A co z okresem letnim, kiedy słońca jest więcej? Późną wiosną i latem, gdy nasłonecznienie jest większe, a dni dłuższe teoretycznie możemy liczyć na to, że odpowiednią […]

Od października do kwietnia lekarze zalecają suplementację witaminy D wszystkim, bez względu na wiek i płeć, bo gdy słońca jest za mało nie jest ona wytwarzana w skórze. A co z okresem letnim, kiedy słońca jest więcej?

Późną wiosną i latem, gdy nasłonecznienie jest większe, a dni dłuższe teoretycznie możemy liczyć na to, że odpowiednią dawkę witaminy D zapewni nam synteza skórna. Polega ona na przemianie pod wpływem promieniowania ultrafioletowego obecnej w skórze prowitaminy D w aktywną biologicznie witaminę. Warunkiem efektywnej syntezy skórnej jest codzienne, trwające co najmniej 15 minut, w godzinach między 10 a 15 (gdy jest największe nasłonecznienie) przebywanie na świeżym powietrzu z odsłoniętą twarzą, nogami i przedramionami. Szacuje się, że taka krótka dzienna ekspozycja na słońce, na powierzchni rąk i twarzy odpowiada spożyciu 200 jednostek witaminy D. Jednakże długość ekspozycji dziennej potrzebnej do uzyskania ekwiwalentu światła słonecznego dla doustnej suplementacji witaminy D jest trudna do określenia dla poszczególnej osoby gdyż zależy od rodzaju skóry, szerokości geograficznej, pory roku i pory dnia. Ponadto światło słoneczne powoduje wytwarzanie melaniny, co z kolei obniża produkcję witaminy D w skórze [4].

Wychodząc zatem na spacer z psem, w letnim ubraniu powinniśmy zapewnić sobie niezbędną dawkę tej ważnej dla zdrowia witaminy. W takim przypadku u osób młodych i zdrowych, według zaleceń specjalistów, w miesiącach letnich suplementacja nie jest konieczna. Jest jednak jeden haczyk – w tym czasie nie powinniśmy używać filtrów przeciwsłonecznych. To bardzo ważne, bo posmarowanie skóry filtrem SPF 10 zatrzymuje już prawie 99% promieniowania UV i praktycznie całkowicie hamuje syntezę skórną witaminy D [1]. Problem w tym, że dermatolodzy zalecają używanie kosmetyków przeciwsłonecznych nie tylko na plaży, ale codziennie i to już od rana. To dlatego, że ultrafiolet przyspiesza starzenie skóry i powoduje powstawanie brzydkich przebarwień, ale przede wszystkim zwiększa ryzyko raka skóry.

Co zatem robić? Przede wszystkim warto się zastanowić czy rzeczywiście latem spędzamy w słońcu codziennie choćby kwadrans? Działkowcy, urlopowicze oraz osoby pracujące na zewnątrz, owszem. A co z pozostałymi ludźmi? Przecież wiele osób spędza lato w mieście przemieszczając się samochodem wyłącznie pomiędzy garażem, biurem i ewentualnie galerią handlową, bez kontaktu ze słońcem. Te osoby nie mają szans na syntezę skórną witaminy D, więc muszą suplementować ją także w miesiącach letnich.

Lekarze zwracają uwagę, że u dzieci i młodzieży z powodu intensywnego wzrostu i rozwoju kośćca istnieje zwiększone zapotrzebowanie na witaminę D. U kobiet w ciąży wymagana jest suplementacja witaminą D w celu zapewnienia prawidłowego rozwoju płodu. Niedobór witaminy D jest jednym z ważnych czynników ryzyka rozwoju powikłań ciążowych związanych z zaburzeniami wzrastania wewnątrzmacicznego płodu, stanu przedrzucawkowego oraz cukrzycy ciążowej [4].

Niedobory witaminy D mogą również występować u dojrzałych kobiet po menopauzie,. Suplementacja wapniem i witaminą D redukuje postmenopauzalny, bądź związany z wiekiem spadek masy kostnej oraz ryzyko złamań kości . [5].

Podobnie jest w przypadku osób otyłych, które mają znacznie większe zapotrzebowanie na witaminę D oraz seniorów, u których wraz z wiekiem obniża się zarówno zawartość w skórze prowitaminy D, jak i wchłanianie z przewodu pokarmowego. Dlatego osoby otyłe i seniorzy powinni suplementować witaminę D przez cały rok [2].

Przebywanie na słońcu może nie zapewniać odpowiedniej dawki witaminy D także osobom chorym na choroby wątroby i nerek (m.in. marskość wątroby, problemy z wydzielaniem żółci, niewydolność nerek). Te schorzenia mogą zaburzać metabolizm witaminy D i przyczyniać się do jej niedoborów nawet gdy przebywamy na słońcu i stosujemy suplementację. Te osoby powinny zażywać leki zawierające aktywne postacie witaminy D [2].

Warto też wziąć pod uwagę fakt, że nawet osoby pozornie całkowicie zdrowe nie zawsze są w stanie prawidłowo metabolizować witaminę D. Część populacji posiada zmutowany gen VDR, który koduje ludzki receptor witaminy D, jego mutacja powoduje defekt receptora witaminy D, a to negatywnie wpływa na metabolizm tej witaminy w organizmie. Schorzeniem związanym z defektem receptora VDR jest między innymi krzywica oporna na witaminę D typu II, spowodowana mutacjami genu VDR [3].

By mieć pewność, że organizm ma pod dostatkiem witaminy D należy oznaczyć w surowicy krwi stężenie metabolitu 25-OH-D. Związek ten to kalcyfediol, jeden z metabolitów witaminy D, jest on najbardziej miarodajnym wskaźnikiem jej stężenia w organizmie. W przypadku jego niedoboru (wynik poniżej 30 ng/ml) trzeba poprosić lekarza o szczegółowe zalecenia dotyczące suplementacji [1, 3].

 

Referencje:

  1. M. Koblańska, „Witamina D – artykuł przeglądowy” https://www.termedia.pl/poz/Witamina-D-artykul-przegladowy,29159.html
  2. Rusińska A., Płudowski P., Walczak M. i wsp.: Zasady suplementacji i leczenia witaminą D –nowelizacja 2018. Postępy Neonatologii, 2018; 24 (1).
  3. https://pl.wikipedia.org/wiki/Receptor_witaminy_D publikacja z dnia 29.05.2020
  4. Dorota Bomba-Opoń i wsp., Suplementacja witaminy D w położnictwie i ginekologii. Ginekologia i Perinatologia Praktyczna 2016 tom 1, nr 1, strony 20–29
  5. Knapik J.J, Reynolds K., Hoedebecke K.L. Stress fractures: etiology, epidemiology, diagnosis, treatment, and prevention. J .Spec. Oper. Med. 2017; 17 (2): 120 – 130

Podobał Ci się ten artykuł? Podziel się ze znajomymi

Inne tematy


Polecamy również


Fakty i mity na temat mięśniaków macicy
Każda choroba wywołuje pytania o to, co będzie dalej, o sposoby leczenia, alternatywy, konsekwencje. Jednak nie zawsze z tymi pytaniami pacjentki zgłaszają się do lekarza. Zdarza się, że kobiety wychodzą w...
Mam mięśniaki. Co robić?
Czy diagnoza „mięśniaki macicy” to powód do niepokoju? Zwykle nie. To łagodne guzy nowotworowe zlokalizowane w różnych częściach macicy, ale także, choć rzadziej w innych okolicach ciała gdzie występują mięśnie...
Główne zasady żywienia kobiety podczas ciąży- zasady 7xU
Racjonalna dieta podczas ciąży powinna dostarczać odpowiednią ilość energii, a także zawierać niezbędne składniki odżywcze (czyli białka, tłuszcze, węglowodany, składniki mineralne i witaminy) w prawidłowych ilościach i proporcjach. Urozmaicenie; Zarówno...