Jak powstaje udar niedokrwienny mózgu?

Udar niedokrwienny mózgu zazwyczaj jest powodowany zatorami pochodzenia sercowego, dysfunkcją krążenia mózgowego, patologią miażdżycową oraz zaburzeniami krzepnięcia[1].  Zmiany, które wywołują udar niedokrwienny mózgu, mogą mieć charakter globalny i wystąpić w całym mózgowiu, lub ogniskowy – wówczas wystąpią w ograniczonym obszarze mózgu, gdy przepływ krwi zostanie zatrzymany w tym rejonie mózgowia. Niedotlenienie komórek nerwowych mózgowia powoduje nieodwracalne zmiany, które mogą wystąpić już po 3 minutach ograniczonego przepływu krwi. Tak się dzieje w przypadku komórek piramidowych i komórek hipokampa, które są najbardziej wrażliwe na brak tlenu. Zmiany mogą różnić się w zależności od typów komórek nerwowych których dotyczą oraz od czasu trwania niedokrwienia, np. komórki nerwowe prążkowia są w stanie przeżyć nawet 15-30 minut podczas zmniejszonego przepływu krwi. Ogniskowe niedokrwienie to obszar pełnej martwicy (zawału), czyli obszar, w którym obumierają wszystkie komórki – nerwowe, glejowe i śródbłonka. Rejon otaczający ogniskowy obszar zawału wykazuje zaburzenia funkcji, pomimo że komórki w tym rejonie nie są uszkodzone[2]. Mechanizm niedokrwiennego udaru mózgu jest bardzo skomplikowanym i złożonym procesem.

Zapobieganie udarowi niedokrwiennemu mózgu

Czy jesteśmy wstanie zapobiegać wystąpieniu udaru niedokrwiennego? Tak – profilaktyka udaru niedokrwiennego zarówno farmakologiczna jak i niefarmakologiczna odgrywają istotną rolę w prewencji choroby[1]. Aby jak najlepiej je zobrazować przyjrzeliśmy się czynnikom ryzyka udaru niedokrwiennego mózgu.
Czynników ryzyka wystąpienia udaru niedokrwiennego mózgu jest wiele i można je podzielić na niemodyfikowalne, czyli takie, na które nie mamy wpływu, oraz na modyfikowalne, a więc takie, które zależą od naszych działań. Czynniki niemodyfikowalne to m.in. wiek (po 65 r.ż. ryzyko wystąpienia udaru mózgu wzrasta najbardziej), płeć męska, a także uwarunkowania genetyczne. Jako czynniki modyfikowalne wymienia się nadciśnienie tętnicze, hiperlipemię, cukrzycę, migotanie przedsionków. W ich przypadku rolę odgrywa farmakoterapia, która kontroluje istniejące czynniki ryzyka. Nadwaga i otyłość, palenie tytoniu, nadużywanie alkoholu czy brak regularnej aktywności fizycznej to czynniki, na które możemy wpłynąć poprzez zmianę stylu życia. Profilaktyka udaru niedokrwiennego obejmuje zatem zarówno farmakoterapię jak i postępowanie niefarmakologiczne, a także neuroprotekcję[1,2].

Przypominamy

Wystąpienie zarówno niedokrwiennego jak i  krwotocznego udaru mózgu, jest stanem zagrożenia życia, dlatego wymaga jak najszybszego leczenia w szpitalu, co może uratować życie lub uchronić przed ciężką niepełnosprawnością [3].

1. Profilaktyka pierwotna i wtórna udaru niedokrwiennego mózgu w świetle obecnych zaleceń i rekomendacji | Antecki | Forum Medycyny Rodzinnej (viamedica.pl)
2. Patogeneza udaru niedokrwiennego mózgu — możliwości neuroprotekcji i stymulowania plastyczności mózgu | Rejdak | Polski Przegląd Neurologiczny (viamedica.pl)
3. Udar mózgu | Udar mózgu – mp.pl