Cholesterol, w potocznym rozumowaniu, jest czymś niepożądanym. Tymczasem jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Problem zaczyna się wówczas, gdy jego poziom jest za wysoki, ponieważ rośnie wtedy ryzyko chorób układu sercowo – naczyniowego, w tym zawału serca i udaru mózgu.

Podwyższony poziom cholesterolu jest jednym z najczęstszych zaburzeń metabolicznych. Bardzo często głównymi przyczynami tego stanu rzeczy jest zła dieta, brak aktywności fizycznej oraz palenie papierosów. Na czynniki te możemy mieć jednak wpływ. Często zmiana niezdrowych nawyków i odpowiednia dieta ma duży wpływ na poprawę parametrów lipidowych ( w tym cholesterolu).

Cholesterol to substancja tłuszczowa (lipid) występującą we wszystkich komórkach ciała. Bierze udział m.in. w powstawaniu witaminy D, kwasów żółciowych i hormonów płciowych (testosteronu, estrogenów i progesteronu). Większa część cholesterolu (około 70%) produkowana jest przez organizm (przede wszystkim w wątrobie oraz w jelicie cienkim), pozostała część cholesterolu (ok. 30%) jest dostarczana z jedzeniem.

„Zły” cholesterol kontra cholesterol „dobry”

Tzw. cholesterol LDL określany jest potocznie jako „zły”. Stanowi on ok. 60 – 70% cholesterolu całkowitego. Nadmiar „złego” cholesterolu odkłada się w tętnicach jako blaszka miażdżycowa. Dlatego kluczem do zdrowia jest redukcja poziomu LDL z jednoczesnym podwyższeniem cholesterolu HDL. Cholesterol HDL to cholesterol „dobry”. Jego rolą jest transport cholesterolu z komórek organizmu (w tym naczyń) do wątroby, co zapobiega odkładaniu się blaszki miażdżycowej. Zazwyczaj stanowi on 20 – 30% ogólnej ilości cholesterolu i jest strażnikiem w walce z chorobami krążenia.

Co wpływa na poziom cholesterolu?

Zaburzenia proporcji „dobrego” i „złego” cholesterolu są bardzo często efektem niezdrowego stylu życia. Tłusta dieta, nadmiar tłuszczu i alkohol – oto główni winowajcy. Nie bez wpływu jest również brak aktywności fizycznej. Ma on wpływ na spadek poziomu HDL i wzrost LDL. Ogromnym czynnikiem ryzyka sprzyjającym rozwojowi chorób układu krążenia jest również palenie papierosów. Rzucenie nałogu sprzyja również poprawie parametrów lipidowych (szczególnie wzrostowi stężenia HDL), ale szczególną uwagę należy zwracać na zapobieganie przyrostowi masy ciała u osób, które rzuciły palenie.

Wysoki poziom cholesterolu? Po pierwsze dieta

Pierwszą i podstawową zasadą jest dbałość zarówno o ilość jak i jakość posiłków. Zbyt obfite posiłki i zbyt duża ich liczba są niekorzystne dla zdrowia. Często zwiększeniu masy ciała towarzyszy wzrost poziomu cholesterolu LDL.

Należy wyeliminować posiłki zawierające tłuszcze zwierzęce oraz nasycone kwasy tłuszczowe. Dotyczy to również tłustego nabiału, takiego jak śmietana czy masło. Zasada ta dotyczy również żółtych serów, jak również żółtek jaj. Należy również dużo pić – co najmniej 1,5 – 2 litry dziennie, najlepiej wodę mineralną niegazowaną, 100% soki owocowe lub zieloną herbatę.

Dużą wagę powinno się przywiązywać do śniadania. Pierwszy posiłek powinien składać się z płatków śniadaniowych oraz pieczywa z pełnego przemiału. Błonnik oraz cukry złożone w nich zawarte dają uczucie sytości na długo. Błonnik znajduje się także w warzywach i owocach, więc dobrze jest dbać także o ten element diety. Warto jednak pamiętać, że niektóre z nich, jak np. winogrona, banany czy nektarynki, zawierają dużo cukru, dlatego nie wolno spożywać ich w nadmiarze.

Jak zbić cholesterol? Ruszając się!

Aktywność fizyczna jest korzystna bez względu na wiek. Poprawia kondycję organizmu, usprawnia krążenie krwi i podnosi odporność na infekcje. Ponadto zmniejsza ryzyko wystąpienia chorób układu sercowo-naczyniowego. Ruch niweluje stres powodujący uwalnianie hormonów, które przyspieszają rytm serca, podnoszą ciśnienie krwi i zwężają naczynia krwionośne.

Leki? Tylko pod nadzorem lekarza!

Poziom cholesterolu można zmierzyć podczas badania laboratoryjnego krwi. Pierwsze badanie należy wykonać po ukończeniu 20 roku życia, następnie co 3-4 lata, jeżeli wyniki utrzymują się w normie. Grupy podwyższonego ryzyka wystąpienia chorób układu krążenia (osoby starsze, kobiety w okresie menopauzy, chore na cukrzycę, palaczom) powinny wykonywać takie badania raz w roku. Szczególnie istotne jest by – o ile przepisze on leki obniżające poziom cholesterolu – w żadnym wypadku nie zmieniać samodzielnie dawki ani odstawiać leku. Nie wolno również przyjmować leków na własną rękę.