Choć popularnie nazywana jest „zimnem” często daje o sobie znać w czasie upałów. Podpowiadamy jak nie prowokować ataków opryszczki i co robić gdy problem często nawraca.

Opryszczkę wargową nazywa się pospolitą, dlatego, że jest bardzo rozpowszechniona w społeczeństwie. a nieestetyczne i bolesne wykwity w okolicach warg odpowiedzialny jest najczęściej wirus HSV-1 (skrót od Herpes simplex virus), rzadziej HSV-2 (ten częściej wywołuje opryszczkę narządów płciowych). Badania serologiczne mówią, że zakażonych wirusem HSV-1 jest nawet 90 proc. populacji, a HSV-2 ok. 60 proc. (1). Zazwyczaj do zakażenia dochodzi w dzieciństwie przez kontakt ze śliną osoby zakażonej, więc pocałunki, korzystanie ze wspólnych sztućców, kubków czy szklanek oraz ręczników. Choć wirus może być obecny w ślinie osoby, która aktualnie nie ma objawów, to jednak zdecydowanie większe ryzyko zakażenia niesie ze sobą kontakt z chorym z wykwitami opryszczki, a konkretnie z płynem zawartym w pęcherzykach.

Charakterystyczny objaw zakażenia to swędzenie, pieczenie lub mrowienie w okolicach warg, poprzedzające pojawienie się pęcherzyków wypełnionych płynem, który następnie przeobraża się w nadżerkę, a na koniec strupek. Trwa to kilka dni i powoduje dyskomfort. Czasem dochodzi do powikłań w postaci zakażania skóry, jamy ustnej (pęcherzyki pojawiają się na błonie śluzowej jamy ustnej), zakażenia spojówek lub rogówki oraz opryszczkowe zapalenie mózgu.

Niestety, ustąpienie objawów opryszczki nie jest równoznaczne z wyleczeniem zakażenia. Wirus, który je wywołał prawdopodobnie pozostanie z nami na zawsze „uśpiony” w komórkach zwojów czuciowych. Kolejny atak może nastąpić za kilka dni, tygodni, miesięcy, a nawet lat. Kolejne ataki opryszczki zwykle przebiegają łagodniej niż pierwotne zakażenie, zawsze jednak są związane z kilkudniowym dyskomfortem. Wirus może uaktywnić się w każdej chwili. Wystarczy chwilowe osłabienie kondycji układu odpornościowego związane np. ze stresem, przeziębieniem, gorączką, uraz, zabieg chirurgiczny czy stomatologiczny, a nawet miesiączką.

Stresem dla organizmu, powodującym chwilową immunosupresję są także nagłe zmiany temperatury, na które jesteśmy narażeni w czasie upałów lub duża dawka promieniowania ultrafioletowego. Dlatego często złowrogie mrowienie w okolicach warg pojawia się w kilka lub kilkanaście godzin po skoku do chłodnego basenu w upalny dzień, długotrwałym opalaniu lub po przebywaniu w zbyt mocno klimatyzowanym pomieszczeniu lub samochodzie. Jeśli jesteśmy zakażeni wirusem opryszczki i chcemy uniknąć jej ponownego ataku, powinniśmy wystrzegać się gwałtownych zmian temperatury. W upalny dzień w basenie morzu, czy jeziorze należy zanurzać się stopniowo, wcześniej polewając całe ciało wodą. Gdy korzystamy z klimatyzacji dbajmy o to by różnica pomiędzy temperaturą na zewnątrz i wewnątrz samochodu, biura czy mieszkania nie przekraczała kilkunastu stopni.

Co robić gdy pojawi się opryszczka wargowa? Zazwyczaj nie wymaga ona interwencji lekarskiej. Niewielkie zmiany w okolicach ust prawdopodobnie ustąpią po kilku, najdalej kilkunastu dniach. Dla złagodzenia objawów i przyspieszenia gojenia nadżerek można zastosować miejscowo któryś z leków przeciwwirusowych dostępnych np. acyklowir, denotywir, dokozanol lub tromantadynę, a także środki łagodzące objawy i wysuszające, np. pastę cynkową (1).Im wcześniej je zastosujemy tym lepiej. Dlatego mając za sobą pierwotne zakażenie opryszczką wargową trzeba mieć świadomość dużego prawdopodobieństwa jej nawrotu. W takiej sytuacji dobrze jest mieć pod ręką maść przeciwwirusową by móc ją zastosować gdy tylko poczujemy złowrogie mrowienie lub pieczenie w okolicy warg zapowiadające kolejny atak.

• Gdy zmiany na skórze są rozległe i towarzyszy im gorączka, osłabienie i poczucie rozbicia trzeba zgłosić się do lekarza, który przepisze doustne lub dożylne preparaty przeciwwirusowe, których zadaniem jest powstrzymanie namnażania wirusa. Zrobić to powinni także chorzy z zaburzeniami odporności oraz po transplantacjach czy w trakcie chemio- czy radioterapii, którzy są bardziej narażeni na ciężki przebieg zakażenia. Koniecznie trzeba poradzić się lekarza, gdy podczas ataku opryszczki zauważymy objawy neurologiczne takie jak: sztywność karku, zaburzenia świadomości

Porady lekarskiej wymaga także pierwotne zakażenie opryszczką w czasie ciąży. Warto wybrać się do lekarza również wtedy, gdy nawroty opryszczki wargowej zdarzają się nam często. Jest szansa, że doustnymi kuracja lekami przeciwwirusowymi je powstrzyma. Jednak dobrze byłoby jednocześnie zastanowić się co jest przyczyną ciągłych nawrotów. Zazwyczaj chodzi o osłabienie organizmu wynikające z przemęczenia, niewyspania i permanentnego stresu.

1. E .Kuchar, Zakażenie wirusem opryszczki zwykłej u dorosłych https://www.mp.pl/pacjent/choroby-zakazne/choroby/zakazenia-wirusowe/158823,zakazenie-wirusem-opryszczki-zwyklej-u-doroslych